En yakın şehirden kilometrelerce uzakta, Guangdong Eyaletindeki bir mağaranın karanlık girintilerinin derinliklerinde bekliyor. Belki de Kinabatangan Nehri boyunca yuvalanmış ağaçların gölgeliklerinde sessizce takip ediyor. Veya Amazon’a özgü binlerce türden birinde uykudadır. Hastalık X
Bu bilim kurgu değil, gerçek.
Hastalık X, bilinmeyen virüslerin insan sağlığı için oluşturduğu çok ciddi tehdide verilen gizemli isimdir. X Hastalığı, SARS ve Ebola gibi bilinen katillerin yanı sıra, Dünya Sağlık Örgütü tarafından araştırma için en öncelikli sayılan patojenlerin kısa bir listesinde yer alıyor .
Her yıl DSÖ, bir sonraki küresel pandemiye neden olma tehdidini en fazla hangi patojenlerin oluşturduğuna dair tüm bilimsel çalışma alanlarındaki uzmanların rehberliğinde listeyi günceller. Bunların çoğunun yaratabileceği etkileri görmüş olsak da –yalnızca son 15 yılda büyük SARS, Ebola ve Zika salgınları oldu– Hastalık X’in neler yapabileceği hakkında hiçbir fikrimiz yok, çünkü Hastalık X’in ne olduğunu bilmiyoruz.
Bu gezegende 1,67 milyon bilinmeyen virüs var. En iyi tahminlerimizi kullanarak, bunların 631.000 ile 827.000 arasında herhangi bir yerde insanları enfekte etme yeteneği var. Bilim adamları şu anda insanları enfekte edebilen sadece 263 virüs biliyor, bu da potansiyel pandemik tehditlerin yüzde 99,96’sı hakkında neredeyse hiçbir şey bilmediğimiz anlamına geliyor.
“Neredeyse” kelimesi anahtardır.
Hangi türlerin X Hastalığı taşıma olasılığının daha yüksek olduğunu biliyoruz. Hastalık X’in büyük olasılıkla ait olduğu viral aileleri ve bu nedenle, bilinen hangi virüslerin muhtemelen benzer olduğunu biliyoruz. Küresel pandemi riskine ilişkin etkin noktalar haritası sayesinde, Hastalık X’in insanlara sıçrama olasılığının en yüksek olduğu dünyanın bölgeleri biliniyor.
Ve araştırmalar burada başlıyor.
EcoHealth Alliance, dünyanın 1,67 milyon bilinmeyen virüsünün büyük çoğunluğunu bulmayı ve incelemeyi amaçlayan vizyoner bir girişim olan Global Virome Project’e kendini adamıştır. Umut, X Hastalığı hakkında bilmemiz gereken her şeyi ortaya çıkmadan önce öğrenebilmemizdir. EcoHealth Alliance Başkanı Dr. Peter Daszak da dahil olmak üzere Global Virome Projesi mimarlarının birçoğu tarafından Science’da yayınlanan bir makaleye göre , sadece 10 yıl içinde bu keşfedilmemiş virüslerin yüzde 71’ini keşfedebiliriz. Bunun tahmini maliyeti sadece 1,2 milyar dolar. 2002-2003 SARS pandemisinin (kendisi de patlak verdiği sırada keşfedilmemiş bir virüs) 30-50 milyar dolarlık fiyat etiketiyle karşılaştırıldığında, neredeyse hiç akıllıca değil gibi görünüyor.
Oxford-AstraZeneca aşısının yaratıcılarından biri olan Dame Sarah Gilbert, gelecekteki pandemilerin mevcut Covid krizinden daha ölümcül olabileceği konusunda uyardı. Bu konuda daha fazla şey öğrenilene kadar insanların dikkatli olması gerektiğini de sözlerine ekledi.
Hastalık X’i Geliştiren Biri Var mı?
Evet, bir Daily Mail raporu, bir hastanın yakın zamanda bilinmeyen bir virüse yakalandığını ve belirli hemorajik ateş belirtileri geliştirdiğini ortaya çıkardı. Ebola için test edildiğinde rapor olumsuz geldi ve bilim adamları, COVID-19 pandemisini takip etmesi ve büyük hasara yol açması muhtemel, tanınmayan bir hastalık olan X Hastalığı’nın ilk hastası olabileceğinden korkuyorlar.
Hastalık X’e bir isim koymak, dünyanın hazırlanmasına yardımcı olmak ve insanlarda ortaya çıkmasını önlemek bizim görevimizdir. Bugün muhtemelen en yakın şehirden kilometrelerce uzakta bir ormandadır, ancak bu hızla değişebilir. Gribe benzer bir solunum virüsünün 60 gün içinde tüm büyük küresel başkentlere ulaşabileceği tahmin ediliyor. Sizinle bir sonraki pandemi arasında duran şey bu konulardaki uzmanlar, yapay zeka ve multidisipliner yaklaşımlardır.
Star NNT
Kaynaklar:
https://www.ecohealthalliance.org/2018/03/disease-x
https://www.msn.com/en-us/news/world/next-pandemic-could-be-more-lethal-jab-creator/ar-AARv4xd
Öne çıkan görsel: https://www.biomedcentral.com/collections/pandemicpreparedness
“X files”